Czy domena internetowa może zostać odziedziczona? Co dzieje się z adresem strony po śmierci jej właściciela? W dobie cyfrowej transformacji to coraz częstsze pytania. Wyjaśniamy, jak wygląda sytuacja domen w świetle polskiego prawa i co warto zrobić, by zabezpieczyć swoje zasoby online.
Prawa do domen internetowych w świetle polskiego prawa i praktyki rejestratora
Wprowadzenie
Domena internetowa to dziś coś więcej niż tylko adres w sieci – to element tożsamości marki, narzędzie komunikacji z klientami i często realna wartość finansowa. Wielu przedsiębiorców i freelancerów posiada domeny warte tysiące złotych, powiązane z markami, sklepami internetowymi czy projektami osobistymi.
Jednak rzadko zastanawiamy się, co stanie się z domeną po śmierci jej właściciela. Czy przepada? Czy można ją odziedziczyć? Kto ma prawo do jej przedłużenia?
Odpowiedzi na te pytania są szczególnie ważne, gdy domena stanowi podstawę działalności gospodarczej lub budowanego przez lata wizerunku.
Domena jako składnik majątku
Choć domena internetowa nie jest rzeczą materialną, w świetle prawa posiada wartość majątkową. W praktyce oznacza to, że może być przedmiotem obrotu, zabezpieczenia, darowizny czy dziedziczenia.
Z prawnego punktu widzenia domena nie jest „własnością” w tradycyjnym sensie — abonent ma prawo do korzystania z niej przez określony czas (zazwyczaj rok), z możliwością przedłużenia. Mimo to, to prawo ma wymierną wartość, dlatego – zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego – wchodzi do masy spadkowej po śmierci abonenta.
Gdy abonentem jest osoba fizyczna
Jeśli domena była zarejestrowana na osobę fizyczną, po jej śmierci prawa i obowiązki z nią związane przechodzą na spadkobierców.
Procedura odziedziczenia domeny wygląda wówczas następująco:
- Zgłoszenie się do rejestratora domeny – spadkobiercy informują o śmierci abonenta i wnoszą o przeniesienie praw.
- Przedłożenie dokumentów spadkowych – wymagane jest przedstawienie prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza.
- Weryfikacja danych – rejestrator weryfikuje tożsamość i uprawnienia wnioskodawcy.
- Zmiana danych abonenta domeny – po pozytywnej weryfikacji domena zostaje przepisana na spadkobiercę lub spadkobierców.
Ważne: jeśli domena była opłacona i aktywna, nie zostaje automatycznie usunięta po śmierci właściciela. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy nikt nie opłaci kolejnego okresu rejestracji – wówczas może zostać usunięta i przejęta przez inny podmiot.
Kiedy domena należy do firmy, a nie do osoby
Wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą rejestruje domeny „na siebie”, co po śmierci właściciela może skomplikować sytuację spadkobierców.
Dlatego warto już na etapie rejestracji zdecydować, czy domena ma być przypisana do osoby fizycznej, czy podmiotu gospodarczego (np. spółki).
Jeśli domena zostanie zarejestrowana na spółkę z o.o. lub inną osobę prawną, jej funkcjonowanie nie zależy od życia żadnego ze wspólników.
Śmierć udziałowca nie wpływa na prawa do domeny – jest ona nadal w posiadaniu spółki, a ewentualne zmiany dotyczą jedynie udziałów w spółce, nie samej domeny.
Gdy domena była własnością wspólnika spółki osobowej
Inaczej wygląda sytuacja w spółkach osobowych – np. cywilnych czy jawnych – gdzie domeny bywają rejestrowane na konkretnego wspólnika.
W takim przypadku po jego śmierci domena wchodzi do spadku, a wspólnicy wraz ze spadkobiercami muszą ustalić, kto przejmuje prawa do jej utrzymania.
Brak reakcji może doprowadzić do utraty domeny – jeśli nie zostanie przedłużona, po okresie wygaszenia może zostać przechwycona przez konkurencję lub osoby trzecie.
Co się dzieje, jeśli nikt nie przejmie domeny?
Jeśli nikt nie zajmie się domeną po śmierci właściciela, a okres jej ważności minie:
- domena przechodzi w status wygasającej,
- po pewnym czasie (zależnym od rejestru, np. 30 dni dla .pl) zostaje usunięta z rejestru,
- a następnie może zostać ponownie zarejestrowana przez dowolną osobę.
W praktyce oznacza to, że wartościowa domena może zostać bezpowrotnie utracona. Zdarza się, że takie domeny są potem odsprzedawane na rynku wtórnym za wysokie kwoty – nierzadko wracając do pierwotnych właścicieli po kosztownych negocjacjach.
Domena jako dziedzictwo cyfrowe
W kontekście dziedziczenia coraz częściej mówi się o tzw. dziedzictwie cyfrowym – czyli zbiorze wszystkich praw, danych i aktywów online należących do zmarłej osoby.
Obejmuje ono m.in. konta e-mail, dane w chmurze, subskrypcje, profile w mediach społecznościowych, a także domeny internetowe.
Warto więc, by osoby aktywne online uwzględniały te zasoby w swoich planach spadkowych, np.:
- zapisując w testamencie, komu mają przypaść domeny,
- przekazując rodzinie informacje o rejestratorze i danych logowania,
- lub rejestrując domeny na spółkę, by zapewnić ich ciągłość niezależnie od zmian osobowych.
Ekspert HRD.pl: „Domena to część majątku, o której łatwo zapomnieć”
„Domena internetowa często jest jednym z najważniejszych aktywów firmy, zwłaszcza w przypadku biznesów online. Niestety, w praktyce często spotykamy się z sytuacjami, w których po śmierci właściciela nikt nie ma dostępu do konta rejestratora, a domena wygasa i trafia na rynek wtórny. Dlatego zachęcamy wszystkich abonentów, by traktowali domeny jak każdą inną część majątku – z planem, odpowiedzialnością i świadomością ich wartości.”
— Anna Szulkowska, ekspert ds. domen internetowych, HRD.pl
Jak zabezpieczyć swoje domeny na przyszłość?
Aby uniknąć problemów i zapewnić ciągłość działania swoich projektów online, warto:
- Uregulować kwestie prawne – określić w testamencie, kto ma przejąć domeny.
- Dokumentować dostęp – zapisać dane logowania i informacje o rejestratorze w bezpiecznym miejscu.
- Rejestrować domeny na firmę, jeśli to możliwe – dzięki temu domena nie jest powiązana z osobą prywatną.
- Ustawić automatyczne przedłużenia – aby nie utracić domeny z powodu braku opłaty.
- Informować rodzinę lub wspólników o tym, gdzie utrzymywane są kluczowe adresy.
Podsumowanie
Śmierć abonenta domeny nie powoduje automatycznego jej usunięcia, ale brak działań ze strony spadkobierców może doprowadzić do utraty prawa do adresu.
W polskim prawie domena jest składnikiem majątku, który podlega dziedziczeniu, jednak w praktyce kluczowe znaczenie ma szybka reakcja i formalne uregulowanie własności.
Dlatego już dziś warto zadbać o cyfrowe dziedzictwo – zarówno swoje, jak i swoich bliskich.
Domena to nie tylko adres w sieci – to część Twojego dorobku i reputacji online.
Zadbaj o swoje domeny z HRD.pl – bezpiecznie, świadomie i z myślą o przyszłości.